باب - كتاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم إلى كسرى
وقيصر.
82. NEBİ S.A.V.'İN KİSRA VE KAYSER'E MEKTUBU
حدثنا إسحاق:
حدثنا يعقوب
بن إبراهيم:
حدثنا أبي، عن
صالح، عن ابن
شهاب قال:
أخبرني عبيد
الله بن عبد
الله: أن ابن
عباس أخبره:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بعث
بكتابه إلى
كسرى، مع عبد
الله ابن
حذافة
السهمي، فأمره
أن يدفعه إلى
عظيم
البحرين،
فدفعه عظيم
البحرين إلى
كسرى، فلما
قرأه مزقه،
فحسبت أن ابن المسيب
قال: فدعا
عليهم رسول
الله صلى الله
عليه وسلم: أن
يمزقوا كل
ممزق.
[-4424-] Ubeydullah b. Abdullah'tan rivayete göre İbn
Abbas kendisine şunu haber vermiştir:
"Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, Kisra'ya yazdığı
mektubunu Abdullah b. Huzafe es-Sehmi ile birlikte gönderdi. Bu mektubunu Bahreyn'in
büyüğüne teslim etmesini emretti. Bahreyn'in büyüğü de mektubu Kisra'ya
ulaştırdl. Kisra mektubu okuyunca parçaladı. -Zannederim İbnu'l-Müseyyeb dedi
ki:- Bunun üzerine Resulullah s.a.v. da onlara paramparça edilmeleri için
beddua etti."
حدثنا عثمان
بن الهيثم:
حدثنا عوف، عن
الحسن، عن أبي
بكرة قال:
لقد
نفعني الله
بكلمة سمعتها
من رسول الله
صلى الله عليه
وسلم أيام
الجمل، بعد ما
كدت أن ألحق
بأصحاب الجمل
فأقاتل معهم،
قال: لما بلغ رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
أهل فارس قد ملكوا
عليهم بنت
كسرى، قال: (لن
يفلح قوم ولوا
أمرهم امرأة).
[-4425-] Ebu Bekre dedi ki: "Cemel vakası günlerinde
Cemel savaşına katılmış bulunanlara yetişip, onlarla birlikte savaşmaya tam
gidecekken, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den işitmiş olduğum bir söz
ile Allah beni faydalandırmıştır. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e
Farslılar'ın başlarına Kisra'nın kızını hükümdar yaptıkları haberi ulaşınca
şöyle buyurmuştu: İşlerini yönetmek üzere başlanna bir kadın getiren bir toplum
asla iflah olmaz. "
Bu Hadis 7099 numara ile gelecektir.
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا سفيان
قال: سمعت الزهري،
عن السائب بن
يزيد يقول:
أذكر
أني خرجت مع
الغلمان إلى
ثنية الوداع،
نتلقى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
وقال سفيان
مرة: مع
الصبيان.
[-4426-] Saib b. Yezid dedi ki: "Ben Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i karşılamak üzere başka çocuklarla birlikte
SeniyyetulI-Veda'a gittiğimi hatırlıyorum."
Ravilerinden Süfyan bir defasında (çocuklar anlamındaki
"gılman ile birlikte" yerine) "sabilerle birlikte"
demiştir.
حدثنا عبد
الله بن محمد: حدثنا
سفيان، عن
الزهري، عن
السائب: أذكر
أني خرجت مع
الصبيان
نتلقى النبي
صلى الله عليه
وسلم إلى ثنية
الوداع،
مقدمة غزوة
تبوك.
[-4427-] Zühri, o Saib'in şöyle dediğini nakletmektedir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Teblik gazvesinden dönüşünde onu
karşılamak üzere çocuklarla birlikte Seniyetu'l-Veda {Veda tepesi)'a çıktığım ı
hatırlıyorum."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in Kisra ve Kayser'e
mektubu" Kisra Perviz b.
Hürmüz b. Enuşirvan'ın oğludur. Ünlü, büyük Kisra odur. Kisra,
Fars'a kralolan herkese verilen lakaptır. Arapçadaki anlamı muzaffer kimse
demektir.
Sözü geçen Kayser ise Hirakl (Heraklieus) 'dır. Ona dair
açıklamalar kitabın (Buhari'nin) baş taraflarında geçmiş bulunmaktadır.
"Bahreyn'in büyüğü" el-Münzir b. Sava el-Abdi'dir.
"Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona" Kisra'ya
ve askerlerine "beddua ettL"
"Paramparça edilmeleri için" darmadağın olmaları,
kopup parçalanmaları için demektir. Abdullah b. Huzafe'nin rivayet ettiği
hadiste: "Bu husus Resulullah s.a.v.'e ulaşınca, AlIah'ım onun mülkünü
paramparça et, diye buyurdu" denilmektedir. Ayrıca Kisra Yemen'deki valisi
bulunan Bazan'a: Yanından iki adam gönder de şu Hicaz'daki adamı getirsinler
diye mektup yazdı. Bazan, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e mektup yazınca
Nebi gelen elçilere şunları söyledi: Adamınıza şunu haber veriniz: Benim Rabbim
bu gece onun Rabbini öldürdü. (Abdullah b. Huzafe) dedi ki: Bu olay yedinci yıl
cumade'l-lila ayının salıya rastlayan onuncu günü gecesi olmuştu. Allah ona oğlu
Şireveyh'i musallat etmiş ve onu öldürmüştü.
ez-Zühri dedi ki: Bana ulaştığına göre Kisra Bazan'a şöyle bir
mektup yazmış: Bana ulaşan haberlere göre Kureyş'ten bir adam kendisinin Nebi
olduğunu iddia ediyormuş. Sen onun yanına git, eğer tevbe ederse mesel e yok,
aksi takdirde başını bana gönder, diyerek olayı zikrettikten sonra şunları
söylemektedir: Bazan bu haberi alınca o da beraberinde bulunan Farisller de
Müslüman oldu .
Taberani de el-Misver b. Mahreme yoluyla gelen hadiste şunları
söylediğini
rivayet etmektedir: "Resulullah s.a.v. ashabının yanına
çıkarak şöyle buyurdu: Şüphesiz Allah beni bütün insanlara Nebi olarak
göndermiştir. Bu sebeple benden (öğrendiklerinizi) eda ediniz (başkalarına
tebliğ ediniz.) Bana rağmen ihtilafa düşmeyiniz. Sonra Abdullah b. Huzafe'yi
Kisra'ya, Sellt b. Amr'ı Yemame'deki Hevze b. Ali'ye, el-Ala b. el-Hadramı'yi
Hecer'de bulunan el-Münzir b. Sava'ya, Amr b. el-As'ı Uman'da el-Culendl'nin
iki oğlu Ceyfer ile Abbad'a, Dihye'yi Kayser'e, Şuca' b. Vehb'i İbn Ebi Şimr el-Gassfl.nl'ye,
Amr b. Umeyye'yi Necaşı'ye gönderdi. Amr b. el-As dışında hepsi de Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in vefatından önce geri döndü."
"Yüce Allah, Resulullah s.a.v.'den işitmiş olduğum bir söz
ile Cemel günlerinde beni faydalandırdı." Cemel ashabından maksat Aişe
radıyallahu an ha ile birlikte bulunan askerlerdir,
"Cemel ashabına katılacakken" yani Aişe r.a.a ile
onunla birlikte bulunanlara katılacakken. İleride bu kıssaya dair açıklamalar
yüce Allah'ın izniyle Fitneler bölümünde gelecektir. Hülasası şudur: Osman r.a.
öldürülüp, Ali r.a.'a halifelik bey'ati yapıldıktan sonra Talha ve Zubeyr
Mekke'ye gitti. Haccını bitiı°miş bulunan Aişe r.a.a ile karşılaştılar. Hepsi
de Basra'ya gidip orada Osman'ın kanını aramak üzere insanları savaşa çağırmak
amacıyla gitmek üzere ittifak ettiler. Ali bunu haber alınca, onların üzerine
gitti ve Cemel vakası meydana geldi. Bu vaka Aişe r.a.a'nın binmiş olduğu
cemele (deveye) nispetle böyle anılmıştır. Aişe hevdeci içerisinde insanları
aralarını düzeltmeye davet ediyordu.
"Kisra'nın kızını başlarına hükümdar yaptılar." Adı
BOran olup Şireveyh b.
Kisra b. Perviz'in kızıdır. Şireveyh daha önce geçtiği üzere
babasını öldürmüştü. Babası oğlunun kendisini öldürmek için faaliyette bulunduğunu
öğrenince kendisinin ölümünden sonra oğlunu öldürmek için hileli bir yola
başvurdu. Bu maksatla kendisine ait özel kasalarından birisine zehirli bir
hokka hazırlatarak üzerine: Bu cima' için bir hokkadır. Kim içindekinden şu
kadar kullanırsa, şu kadar cima yapabilir diye yazdı. Şireveyh bunu okuyunca
içindeki müstahzardan kullandı ve bunun neticesinde öldü. Babasından sonra
sadece altı ay yaşadı. Şireveyh öldüğünde geriye kardeş bırakmamıştı. Çünkü o
hükümdarlık tutkusu dolayısıyla kardeşlerini öldürmüştü . Geride erkek çocuğu
da yoktu. Farslar krallığın bu hanedandan çıkmasını istemediklerinden BO.ran
adındaki kadını hükümdar yaptılar. Bunu İbn Kuteybe el-Megazı adlı eserinde
zikretmiştir.
el-Hattabi der ki: Hadisten anlaşıldığına göre kadın emirlik ve
hakimlik görevine getirilemez.
Yine kadın kendi kendisini evlendiremez ve aynı şekilde başkası
adına da bu akdi yapmayı üstIenemez.
Evet, el-Hattabi böyle söylemekle birlikte görüşlerine cevap da
verilmiştir.
Kadının yöneticilik ve hakimlik görevlerine getirilemeyeceği
cumhurun görüşüdür. Ancak Taberani bunu caiz kabul etmektedir. Ayrıca bu
Malik'ten gelen bir rivayettir. Ebu Hanife'den gelen rivayete göre ise
kadınların şahitliklerinin caiz olduğu hususlarda hakimlik görevini de
yapabilir.
Bu hadisin başlıkla ilgisi ise Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in mektubunu parçalayan Kisra'nın kıssasının bir tamamlayıcısı olması
cihetiyledir. Bundan dolayı Allah ona oğlunu musallat etmiş ve oğlu da onu
öldürmüştü. Oğlu da arkasından kendi kardeşlerini öldürmüştü. Nihayet iş,
başlarına bir kadını hükümdar yapmak noktasına kadar gelmişti. Bu ise sonunda
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in beddua ettiği şekilde hükümdarlıklarının
yok olup, mülklerinin paramparça olması sonucuna götürmüştü.